Column voor Nadelunch.com
Ik was laatst op een feestje en daar sprak ik een journalist. Er waren meer journalisten, maar ik raakte met deze in het bijzonder in gesprek. Mijn mening over journalisten is verdeeld: als ze niet Joris Luyendijk heten, vind ik ze vaak arrogant en spineless.
Toen hij vertelde voor welk programma hij werkte, ontglipte mij een spottend lachje en schoten mijn wenkbrauwen even omhoog. Ik ben geen fan van het programma, temeer omdat het vroeger nog wel goed was. Hij vroeg wat ik dan dacht dat er beter kon en toen ik hem verzocht die dikke presentator te vervangen, bleek dat ik een ander programma in mijn hoofd had. 1-0 voor de journalist.
Al Jazeera
Maar we gingen verder over de rol van de media en wat voor aanfluiting de meeste kanalen zijn die ons van nieuws zouden moeten voorzien. Persoonlijk geloof ik weinig meer van wat er in kranten en op televisie vermeld wordt en heb ik het idee dat er wel erg selectief getoond wordt wat er de afgelopen tijd in de wereld is gebeurd. Ik mis in Nederland de verdieping en originaliteit betreft het nieuws. Al Jazeera bijvoorbeeld, geeft een veel bredere kijk op de wereld en stelt soms nog wat kritische vragen. Op RTL4 laten ze op het ochtendjournaal zien dat er een kat in de boom zat (geen grapje).
Hij sloot zich bij mij aan, maar daar was ik het niet helemaal mee eens. De journalist vond namelijk dat hij in de unieke positie stond om dingen te veranderen en om zaken aan te dragen die er echt toe doen. Maar, voegde hij toe, hij moest wel rekening houden met zijn kijkerspubliek. Precies, reageerde ik, en daar is waar het mis gaat. Je kunt het de media niet echt aanrekenen omdat ze ineens zo financieel afhankelijk zijn geworden van hun kijkers (ja, ik heb het met name over de publieke omroepen), maar het betekent wel dat ze niet langer brengen wat er gaande is – in plaats daarvan vertellen ze wat mensen willen horen.
Illusies
Het is een illusie alom, inclusief de journalisten zoals mijn gesprekspartner van de avond, die denkt dat hij een verschil maakt door binnen het systeem wat tikjes uit te delen. Het is net als met de rest van de wereld: als je iets wilt veranderen, moet je het systeem aanpassen. Zolang je daar binnen blijft werken, verandert het systeem uiteindelijk jou.
Daar hadden we het ook nog even over, de journalist en ik. Mensen hebben geen behoefte meer om iets te veranderen. We slikken alles wat ons wordt binnen gelepeld als zoete koek en zolang we de huur kunnen betalen, televisie kunnen kijken, uit eten kunnen gaan en Facebook hebben, is alles prima. We hebben genoeg van bomaanslagen en ander negatief nieuws. We willen niet zo veel meer nadenken, wel van alles een klein beetje weten, maar nooit te kritisch zijn. We hebben het toch goed?
Joris Luyendijk
Ik word daar moe van. Niet treurig ofzo. Ik vraag me gewoon af wanneer we zijn opgehouden met denken aan andere mensen. Daarom juich ik kleine initiatieven ook toe: clubjes mensen die op kleine schaal vanuit een hele duidelijke visie proberen de wereld een stukje beter te maken. De journalist zei dat ik de indruk wekte dat er een grote last op mijn schouders rust. Ik vroeg mij af waarom hij, gezien zijn vakgebied, niet een beetje van diezelfde last voelde. Maar ja, hij heet ook geen Joris Luyendijk.