Column in opdracht van de Jongeren Commerciële Club (JCC) Groningen
Social media is een uiterst vage term. Sommige slimme mensen zijn daar direct op gedoken en noemen zich nu ‘experts’. Ze geven lezingen en workshops en vertellen je alles wat je ook zou kunnen weten als je zelf op onderzoek uit gaat of de Help-sectie of forums van Twitter, Facebook en LinkedIn doorneemt. Er hangt dus aardig wat gebakken lucht rond social media.
Lutjebroek
En dat werkt: iedereen heeft het opeens in zijn hoofd gehaald om ‘iets met social media’ te doen. We willen volgers! Mensen die ons leuk vinden! Verbinden met een netwerk! Van de supermarkteigenaar in Lutjebroek tot Coca Cola. Nu zit daar een niet zo miniem verschil. Namelijk dat Coca Cola de financiële middelen en mensen heeft om fulltime te werken aan social media, terwijl de beste man uit Lutjebroek iedereen nodig heeft voor achter de kassa. Bovendien heeft Coca Cola een wereldwijde doelgroep die het makkelijkste te bereiken is via online kanalen, terwijl Lutjebroek de meeste mensen uit de omgeving haalt en je die ook via de lokale krant of televisie kunt bereiken.
Win-accounts
We hebben niet allemaal social media nodig. Ja, je kunt er leuke dingen mee doen, maar je kunt er ook ontzettend mee door de mand vallen. Kijk naar de winacties op Twitter die men opzet om meer volgers te krijgen. De Twitteraars die hier het actiefst in mee gaan, zijn de zogenaamde ‘win-accounts’: mensen die alleen maar Twitteren om dingen te winnen. Voor wie denkt dat het op Facebook anders werkt (“want dat is toch veel persoonlijker?”): helaas, ook daar krioelt het van de mensen die per dag 100 pagina’s ‘liken’ om kans te maken op het een of ander. Dus hoe waardevol is je netwerk dan?
Zelf ben ik freelance tekstschrijver en kom ik via Twitter ofwel mooie klussen tegen, ofwel mensen die mij kunnen helpen aan mooie klussen. Ik richt de inhoud van mijn berichten op de mensen die ik wil bereiken: ik communiceer over wat me bezig houdt, maar ook over wat relevant kan zijn voor iedereen die een tekstschrijver nodig heeft. Ik volg ook tekstschrijvers omdat zij een relevant netwerk hebben waar ik me dan in meng. Dat is geen garantie voor succes, maar voor mij werkt het.
Naamsbekendheid
De vraag die iedereen zich van tevoren zou moeten stellen is: wat wil je van je netwerk? Wat moet jij met al die volgers en likers en connecties? En vooral, wat moeten zij met jou? Deze kernvragen worden vaak niet eens gesteld wanneer een bedrijf besluit dat er een social media strategie moet komen. Er wordt meteen gedoken op hoe dat netwerk vergroot wordt, zonder de waarde ervan te bepalen. Onder het mom van ‘naamsbekendheid’ gaat er van alles de digitale wereld in. Maar het is geen slecht idee om te bepalen bij wie je naamsbekendheid wilt verwerven.
Vervolgens gaat het mis bij het bijhouden; men vergeet al snel dat social media per definitie pas effectief is als er sprake is van een dialoog en dat er dus veel werk gaat zitten in het bijhouden van je communicatie. Daar ben je dagelijks mee bezig en het liefst een paar uur per dag. Of je social media nu inzet voor de helpdesk of marketing: je bent nooit klaar. Het beste waar je voor kunt gaan zijn posts of campagnes die viral gaan – opgepikt worden door allerlei partijen en ineens zonder jouw toedoen overal verspreid worden. Helaas is daar geen formule voor, wat je daarvoor nodig hebt zijn creatieve geesten, een sterke boodschap en een gewillig publiek.
Geen handleiding
Belangrijk is dus om te bepalen hoe jij het wilt doen – wat je wilt bereiken met social media en waarom. Zoek je een baan en wil je een netwerk aanspreken of wil je een product of dienst promoten? Dat zijn hele verschillende dingen. Ludiek zijn werkt altijd, maar laat je er niet door meeslepen als je serieus genomen wilt worden.
Er zijn briljante campagnes, zoals de Kony campagne die wereldwijd bekend werd na 1 filmpje op YouTube. De jongen die in zijn zoektocht naar een baan een billboard van zichzelf liet maken van zijn laatste geld, waar iedereen van gehoord heeft. Dat kwam doordat het vernieuwende issues waren, die mensen verrasten en waar ze wat over wilden zeggen. De makers zelf hadden niet in kunnen schatten wat voor effect hun actie zou hebben. Er is geen handleiding voor het gebruik van social media. Er zijn handvatten, richtlijnen, voorbeelden, ideeën. Hoe dat in de praktijk werkt hangt van jezelf af, maar nog meer van de mensen die je bereikt.
Ga in ieder geval, alsjeblieft, niet ‘iets doen’ met social media. Bedenk wat je wilt. Dan kun je daar aan werken.