Als het Week van de Armoede is, kun je bijna niet anders dan nadenken over armoede. Want wat is armoede? En wat doen we eraan? Waar kom je het tegen? Kunnen we het voorkomen? De publieke omroep zendt de hele week interessante documentaires uit in dit thema. Maar ondertussen ben ik ook zelf op zoek naar antwoorden.
Wat is armoede?
Volgens de Millenniumdoelen is er sprake van armoede wanneer iemand moet leven van minder dan 1,25 dollar per dag. Dat is weinig. Toch vraag ik me af of bewoners van de regio Oost-Groningen met maar vijf euro te besteden per dag, niet ook onder de armoedegrens vallen. Binnen Nederland dan. Waar ligt de grens? Zijn arme mensen in een rijke maatschappij minder arm dan arme mensen in een verder ook arme maatschappij? Of juist armer, eigenlijk?
Schrijnend
Als in Kameroen een vrouw in een golfplaten hutje woont waar een bank, bed, twee stoelen en tafel in passen, zonder stromend water, met het toilet in de buitenlucht en ze moet koken op een gasstelletje, vinden wij dat schrijnend. Als ik op een kindervakantiekamp zie dat kinderen maar twee schone shirts mee hebben, geen andere onderbroek, zich moeten voortbewegen op een veel te grote, rammelende fiets van vijf generaties geleden en wantrouwend vragen wat ‘dat groene’ is over de slablaadjes op hun bord, vind ik dat ook schrijnend.
Wat doen we eraan?
Men noemt mij wel eens negatief en cynisch, zeker als het gaat om de vraag of we iets kunnen doen aan armoede. De ongelijkheid in de wereld baart me zorgen. De gap tussen rijk en arm. Het feit dat armoede afneemt, maar dat die afname ongelijk verdeeld is. Hoe armoede ook in ontwikkelde landen toeneemt. Hoe wij landen in ontwikkeling nog steeds zien als armoedig. In Ethiopië wordt rijst verbouwd en geëxporteerd naar het Westen, waar goede doelen de rijst opkopen om het via ontwikkelingshulp weer terug te sturen naar Ethiopië zodat mensen niet verhongeren. Wat voor systeem is dat?
Uitsluiting
In de openingscolumn op www.hoezoarmoede.nl stelt Nico Roozen dat armoede te bestrijden is. Hij gooit dat op de uitsluiting van de burger die moet worden tegengegaan. Er is voor iedereen wat te doen. Maar we zijn al met zoveel mensen op deze Aarde. Ik heb vandaag mijn ecologische voetafdruk gemeten: 4,54 hectare. Als iedereen zo zou leven als ik, zouden we 2,6 aardbollen nodig hebben. Is armoede alleen gerelateerd aan geld? We weten dat in Afrika de oogst eens in de zoveel tijd mislukt. We weten dat het gebrek aan een goed functionerende regering zorgt voor hongersnood op zulke momenten. Niet de uitsluiting van burgers, maar de uitsluiting van landen zou moeten worden tegengegaan.
Elite van de wereld
De elite van de wereld eist de meest vindingrijke oplossingen op voor zichzelf waardoor het gat tussen arm en rijk nog immer groeit. Alleen massa’s boze mensen die niet alleen voor zichzelf nadenken, maar vooral ook voor hen die hun stem niet kunnen geven, zouden daar iets aan kunnen veranderen. Dat ligt niet in de politiek, niet in klimaatverandering, dat ligt in je eigen handen.